Pierwsza pomoc polega na podtrzymywaniu przez Å›wiadków zdarzenia podstawowych funkcji życiowych poszkodowanego do czasu przyjazdu zespoÅ‚u ratownictwa medycznego. Zakres udzielanej pomocy jest zróżnicowany i zależy od okolicznoÅ›ci zdarzenia i obrażeÅ„ ofiary.
Pierwsza pomoc przedmedyczna jest bardzo ważna. Podjęcie działań resuscytacyjnych daje choremu na przeżycie jakiekolwiek szanse. Udzielenie pierwszej pomocy w świetle obowiązującego prawa jest obowiązkowe, o ile nie tworzy sytuacji zagrożenia.
Czym jest pierwsza pomoc przedmedyczna?
Pierwsza pomoc przedmedyczna to ogóÅ‚ czynnoÅ›ci skierowanych celem ratowania życia do poszkodowanego w stanie zagrożenia zdrowia do czasu przybycia wykwalifikowanych sÅ‚użb medycznych. CzynnoÅ›ci te podejmowane sÄ… przez znajdujÄ…ce siÄ™ w miejscu zdarzenia osoby.
Czy istnieje obowiÄ…zek udzielania pierwszej pomocy?
WedÅ‚ug obowiÄ…zujÄ…cych w Polsce regulacji prawnych w przypadku bycia Å›wiadkiem sytuacji zagrażajÄ…cej zdrowiu lub życiu drugiej osoby istnieje obowiÄ…zek niezwÅ‚ocznego podjÄ™cia czynnoÅ›ci ratunkowych. Nieudzielenie pomocy bez narażenia na niebezpieczeÅ„stwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu siebie czy innych osób wiąże siÄ™ z karÄ… pozbawienia wolnoÅ›ci do lat 3.
Pierwsza pomoc – gÅ‚ówne zasady
GÅ‚ówna zasada pierwszej pomocy brzmi: „nie szkodzić”. Osoba pomagajÄ…ca powinna zadbać o bezpieczeÅ„stwo zarówno swoje, jak i poszkodowanego oraz chronić osoby znajdujÄ…ce siÄ™ w pobliżu. W zwiÄ…zku z tym poczÄ…tkowe czynnoÅ›ci, jakie należy podjąć, to dokÅ‚adna ocena sytuacji i wyeliminowanie zagrożeÅ„. Bardzo ważnÄ… rolÄ™ odgrywa zabezpieczenie miejsca udzielania pierwszej pomocy i stosowanie Å›rodków ochrony osobistej typu maseczka do sztucznego oddychania czy jednorazowe rÄ™kawiczki.
Pierwsza pomoc krok po kroku
Charakter podejmowanych dziaÅ‚aÅ„ bÄ™dzie siÄ™ różniÅ‚ w zależnoÅ›ci od potrzeb poszkodowanego. Oto jak wyglÄ…da w punktach udzielanie pierwszej pomocy:
1. Upewnij się, czy świadkowie zdarzenia są bezpieczni.
2. OceÅ„ reakcjÄ™ poszkodowanego – potrzÄ…Å›nij delikatnie za ramiona i zapytaj: „Co siÄ™ staÅ‚o? Czy wszystko w porzÄ…dku?”,
3. W przypadku, gdy reaguje:
Oceń stan poszkodowanego i uzyskaj informacje co do jego dolegliwości, Wezwij pomoc medyczną w razie potrzeby.
4. W przypadku, gdy nie reaguje:
udrożnij drogi oddechowe – poÅ‚óż jednÄ… rÄ™kÄ™ na czole poszkodowanego lekko odchylajÄ…c jÄ… do tyÅ‚u, drugÄ… rÄ™kÄ… wysuÅ„ żuchwÄ™, nachylajÄ…c siÄ™ nad poszkodowanym, poszukaj prawidÅ‚owego oddechu: wzrokiem → ruchy klatki piersiowej, dotykiem → ruch powietrza na swoim policzku, sÅ‚uchem → szmery oddechowe; ocena ta powinna trwać okoÅ‚o 10 s.
5. W przypadku prawidłowego oddechu:
uÅ‚óż poszkodowanego w bezpiecznej pozycji, czekajÄ…c na pomoc, regularnie oceniaj oddech.
ChwilÄ™ po zatrzymaniu krążenia mogÄ… siÄ™ pojawić pojedyncze, gÅ‚oÅ›ne westchnienia, których nie należy mylić z prawidÅ‚owym oddechem. Poprawny oddech zaczyna siÄ™ od 2 wdechów na 10 s.
6. Jeśli chory nie oddycha, rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO):
-zapewnij sobie pomoc,
-wezwij lub nakaż któremuÅ› ze Å›wiadków wezwanie pomocy,
-nakaż innej osobie udać się po tzw. AED czyli przenośny defibrylator,
-uklęknij obok poszkodowanego,
-spleć dÅ‚onie i uÅ‚óż je na â…“ wysokoÅ›ci mostka,
-wyprostowane ramiona powinny znajdować się prostopadle do klatki piersiowej poszkodowanego,
-klatka piersiowa powinna być uciskana do głębokości 6 cm, z częstością 100/min, należy wykonać serię 30 uciśnięć,
-nastÄ™pnie wykonuje siÄ™ 2 oddechy ratownicze, jednÄ… rÄ™kÄ… zaciska siÄ™ poszkodowanemu skrzydeÅ‚ka nosa, a drugÄ… odwodzi brodÄ™ w dóÅ‚; po wziÄ™ciu normalnego wdechu obejmuje siÄ™ swoimi ustami usta poszkodowanego i przez 1 s wdmuchuje powietrze, potem wraca siÄ™ do uciskania klatki piersiowej w sekwencji 30:2.
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa powinna być prowadzona do momentu:
-przybycia specjalnych służb,
-powrotu prawidłowego oddechu,
-odzyskania przez poszkodowanego przytomności,
-utraty siÅ‚ – organizm ulega wyczerpaniu.
Pierwsza pomoc w nagÅ‚ych wypadkach – wezwanie pogotowia ratunkowego
Nierzadko udzielanie pierwszej pomocy przedlekarskiej wiąże siÄ™ z wezwaniem specjalistycznych sÅ‚użb. DostÄ™pne sÄ… one pod numer 999 lub 112. Podczas rozmowy należy podać niezbÄ™dne informacje, które odpowiadajÄ… na podstawowe pytania:
CO? – rodzaj wypadku,
GDZIE? – miejsce wypadku,
ILE? – liczba poszkodowanych,
JAK? – stan poszkodowanych,
CO ROBISZ? – informacje o udzielonej dotychczas pomocy,
KIM JESTEÅš? – dane personalne,
INNE WIADOMOÅšCI – poinformowanie o dodatkowym niebezpieczeÅ„stwie, np. pożar, przewrócona cysterna.
Osoba dzwoniąca po pomoc nigdy pierwsza nie odkłada słuchawki. To dyspozytor kończy rozmowę.
Monika Kornacka