Biała
Klemens Bąk
(ur. 22.10.1893 r. w Białej)
Bąk Klemens wstąpił 10.01.1919 do szeregów powstańczych w Rosku i został przydzielony do 3 kompanii Baonu Czarnkowskiego pod dowództwem por. Kostrzewskiego Henryka. Brał czynny udział z bronią w ręku w walkach pod Wrzeszczyną i Roskiem, odznaczał się męstwem i odwagą. Po zakończeniu akcji powstańczej został zwolniony w grudniu 1919.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 06.14-0.213 z dnia 1965-06-14.
Stefan Graj
(ur. 13.12.1894 r. w Białej)
Graj Stefan wstąpił 6.01.2014 do oddziałów powstańczych w Czarnkowie i został przydzielony do IX kompanii pod dow. por. Kostrzewskiego. Brał czynny udział z bronią w ręku przy oswobodzeniu Czarnkowa oraz w walkach pod Romanowem, Roskiem, Gulczem, Wrzeszczyną i pod Chodzieżą i Margoninem. Przez odwagę przyczynił się do zdobycia pod Wrzeszczyną 9 ckm. 2 miotaczy min, 2 dział polowych, większej ilości amunicji i 3 wozów sprzętu wojennego i zabrania około 30 jeńców.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 07.30-0.949 z dnia 1964-07-30
Graj Tomasz
(ur. 09.12.1890 r. w Białej)
Kolega Graj Tomasz wstąpił do oddziału powstańczego w Rosku i brał udział w walce o wieś Wrzeszczynę dnia 4 lutego i o wieś Rosko dnia 7 lutego pod dow. por. Kostrzewskiego. Po walce pełnił służbę ubezpieczającą boczną na posterunku Biała. Gdy się dowiedział o napadzie Niemców chwycił za broń i przyczynił się do zwycięstwa oddziału nad licznym nieprzyjacielem, zdobywając wiele broni i amunicji. Po udaremnieniu zwinięcia frontu przez Niemców wzdłuż Noteci, brał udział w walkach na odcinku Czarnków - Chodzież pod dow. por. Seifeta w 12 komp. 9 pułku, a następnie na odcinku Zduny - Krotoszyn. Zwolniony z wojska w listopadzie 1920 r. Dowód: Książeczka wojskowa wydana przez P.K.U. Szamotuły lp. 172 strona 10. Kolega Graj Tomasz jest czynnym członkiem Związku Bojowników
o Wolność i Demokrację, posiada warunki do odznaczenia W.K.P. i zasługuje na pełne poparcie.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 12.18-0.1054 z dnia 1958-12-18.
Graj Wawrzyn
(ur. 09.07.1898 r. w Białej)
Wymieniony wstąpił ochotniczo w dniu 4.02.1919 r. do Wronieckiej komp. powstańczej i brał udział w walkach w dniu 4.02.1919 r. pod Wrzeszczyną a w dniu 7 lutego pod Roskiem. Następnie walczył jeszcze w Powstaniu pod Chodzieżą i Margoninem. Po uformowaniu regularnego W.P. został wcielony do 12 komp. 9 pułku Strz. Wlkp. i walczył jeszcze na froncie pod Krotoszynem. Z W.P. zwolniony w 1921 r.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr 03.29-0.173 z dnia 1971-03-29.
Michał Kopka
(ur. 04.09.1891 r. w Białej)
Brał czynny udział przy oswobodzeniu miasta Czarnkowa w dniu 06.01.1919 r. W dniu 08.01.1919 r. bierze udział w bitwie o zdobycie miasta Chodzieży. W dniu 03.02.1919 r. walczy w odparciu ataku na Rosko. W dniu 13.02.1919 r. bierze udział w kontrataku o zdobycie Romanowa. Pozostaje w kompanii powstańczej w Czarnkowie, w której bierze udział w walkach pozycyjnych na odcinku Czarnkowa i okolicy. Tutaj pozostaje aż do ukończenia powstania. (...).
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr 11.13-0.922 z dnia 1958-11-13.
Jan Mąka
(ur. 20.08.1895 r. w Białej)
Mąka Jan ur. 20.08.1895 w Biale pow. Czarnków wstąpił dnia 8 stycznia 1919
w szeregi powstańcze pod dowództwem por. Kostrzewskiego i walczył w kompanii czarnkowskiej pod Wrzeszczyną, Gulczem, Roskiem, Czarnkowem, Romanowem. Po ukończeniu powstania wcielony został do 7 Dyon Taborów w Poznaniu, skąd zwolniony został w dniu 6 października 1920 jako starszy strzelec.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 12.06-0.952 z dnia 1957-12-06
Marcin Mąka
(ur. 26.10.1899 r. w Białej), brat Stanisława Mąki
Mąka Marcin wstąpił w szeregi powstańcze wojsk Wlkp. dnia 04.02.1919 do kompanii szamotulskiej pod dowódcą Kostrzewski, z kompanią wysłany został na front do Wrzeszczyny, Roska i Romanowa; tam brał czynny udział w oswobodzeniu powyższych miejscowości zdobywając broń i jeńców; przydzielony został do 9 p Strzelców Wlkp., w którym pełnił służbę żołnierską do chwili zwolnienia, tj. 23.11.1921. Podstawa: na podstawie 2 świadków: Miklejewski Leon 061650 i Łusiewicz Michał, również zweryfikowany, którzy stwierdzają własnoręcznym podpisem, że Mąka brał z nimi udział w Powstaniu Wlkp. od 05.02.1919 w kompanii szamotulskiej.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 12.28-0.977 z dnia 1957-12-28.
Stanisław Mąka
(ur. 09.10.1897 r. w Białej), brat Marcina Mąki
[…] ochotnik - udział w walkach na froncie południowym.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 12.28-0.975 z dnia 1957-12-28
Stanisław Mąka
(ur. 09.10.1898 r. w Bronowicach [?] w powiecie wieleńskim)
W dniu 9 stycznia wstąpił w Białej do oddziału powstańczego, który włączono do II baonu czarnkowskiego. Walczył w rejonie Roska i Wrzeszczyny.
Jan Mierzwa
(ur. 10.05.1899 r. w Białej)
Od 04.02.1919, po przeszkoleniu wojskowym, delegowany do miejscowości Wrzeszczyna, gdzie pełnił służbę wartowniczą. Następnie przeniesiony do Czarnkowa i wcielony do oddziałów powstańczych, w których przebywał aż do ukończenia powstania.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 01.24-0.25 z dnia 1958-01-24.
Wojciech Mula
(ur. 15.04.1886 r. w Hamrzysku, zm. ? w Białej)
Od dnia 05.01.1919 do dnia 01.03.1919 r. brał czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim z bronią w ręku w 1 Kompanii Czarnkowskiej pod dowództwem por. Masełka na odcinku Rosko, Wrzeszczyna i Romanowo. W dniu 6 i 9 lutego 1919 r. brał udział w walkach o Rosko i Wrzeszczyną, gdzie przez swoją odwagę bojową przysłużył się do zadania klęski oddziałom niemieckim, które zostały zmuszone do odwrotu pozostawiając na placu boju tabor konny i większą ilość broni ręcznej i maszynowej.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 12.18-0.1054 z dnia 1958-12-18.
Jan Nawrot
(ur. 12.05.1879 r. w Białej)
Ochotnik - brał udział w walkach na odcinku Wronek.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa nr: 12.28-0.975 z dnia 1957-12-28.
Andrzej Stochaj
(ur. 06.09.1889 r. w Białej)
Stochaj Andrzej brał czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim z bronią w ręku w okresie od 28.12.1918 r. do 20.02.1919 r. Walczył w luźnych oddziałach czarnkowskich pod dowództwem por. Szlanga o zdobycie Czarnkowa i Chodzieży. Po zakończeniu powstania pozostawał w Wojsku Polskim do 15.03.1919 r.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL
z dnia 1958-11-04.
Bolesław Stochaj
(ur. 21.08.1893 r. w Białej, zm. 10.10. 1972 r. w Śmieszkowie w powiecie czarnkowskim)
Brał czynny udział jako ochotnik w Powstaniu Wielkopolskim. Walczył w 3. kompanii baonu czarnkowskiego pod rozkazami Kostrzewskiego. Walczył pod Wrzeszczyną i Roskiem.
Edward Stochaj
(ur. 08.10.1900 r. w Białej)
Kolega Stochaj Edward w dn. 2 stycznia 1919 wstąpił do oddziału powstańczego
w Rosku. Służył pod dowództwem por. Kostrzewskiego i brał udział w walce o wieś Wrzeszczynę dnia 4 lutego oraz o wieś Rosko w dniu 7 lutego 1919 r. Wraz z innymi powstańcami przyczynił się do zwycięstwa nad nieprzyjacielem w sile jednego baonu. Zdobyto przy tym wiele cennego materiału wojennego. Następnie brał udział w potyczkach na odcinku Czarnków, Chodzież walcząc w składzie 9 Pułku, 12 kompanii pod dowództwem por. Seiferta. Po ustabilizowaniu się walk nad Notecią brał udział w walkach na odcinku Rawicz - Leszno. Zwolniony z wojska 23.03.1922 r. Dowód: książeczka wojskowa wystawiona przez PKU Szamotuły.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 12.18-0.1054 z dnia 1958-12-18.
Jakub Stochaj
(ur. 17.07.1887 r. w Białej)
Od dnia 6-1-1919 do 18-1-1919 przy oswobodzeniu miasta Mogilna i zbrojnym zajęciu Inowrocławia. Od dnia 17-1-1919 do końca 1920 jako ochotnik w Wojsku Polskim.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 07.19-0.148 z dnia 1960-07-19.
Jan Stochaj
(ur. 14.08.1902 r. w Białej)
Stochaj Jan wstąpił do organizującego się posterunku Straży Ludowej w Białej 20.12.1918 r. Pomimo młodego wieku i braku wyszkolenia bojowego pospieszył wraz z innymi na pole walki we Wrzeszczynie i brał udział w walce pod dow. por. Kostrzewskiego 04.02.1919 r. oraz 07.02.1919 r. w Rosku. Swoim młodzieńczym zapałem, szczególnie w patrolu okrążającym npl. przyczynił się do zwycięstwa i zdobycia broni i amunicji. Następnie walczył na odcinku Czarnków - Chodzież pod dow. por. Masłoka. Zwolniony z powodu choroby 25.03.1919 r. (...).
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 12.18-0.1054 z dnia 1958-12-18.
Leon Stochaj
(ur. 25.09.1890 r. w Białej)
Od 05.01.1919 brał czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim w 3 baonie czarnkowskim przy oswobodzeniu miasta Czarnkowa i powiatu.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 01.24-0.25 z dnia 1958-01-24.
Teofil Stochaj
(ur. 21.04.1884 r. w Białej)
Stochaj Teofil wstąpił w szeregi powstańcze jako ochotnik na początku stycznia 1919 roku. Walczył pod Wrzeszczyną, Roskiem, Gulczem, Czarnkowem, Romanowem i Chodzieżą. 1 lutego 1919 roku został zwolniony i przeszedł w stan spoczynku. Organizatorem powstania na powiat czarnkowski był St. Gapiński.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 12.06-0.952 z dnia 1957-12-06.
Sylwester Stochaj
(ur. 16.11.1898 r. w Białej)
Sylwester Stochaj wstąpił dnia 06.01.1919 r. do oddziałów Powstańczych
w Czarnkowie i został przydzielony do II kompanii w Rosku pod dowództwem por. Kostrzewskiego. Brał czynny udział z bronią w ręku w walce pod Roskiem i Wrzeszczyną. Przez męstwo i odwagę przyczynił się w walce pod Roskiem do zdobycia 6 CKM, broni ręcznej i wielkiej ilości amunicji. Później walczył pod Chodzieżą i Radwonkami, gdzie brał udział na wysuniętą placówkę niemiecką i zdobyto 1 CKM i wzięto 4 Niemców do niewoli. Przy wysłaniu do robót przymusowych utracił wszelkie dowody. Stochaj przedkłada zaświadczenia dwóch wiarygodnych świadków: 1) Wyrwa Ignacy nr legit. 217973, 2) Tuta Stanisław nr legit. 302083.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 07.30-0.950 z dnia 1964-07-30.
Szczepan Stochaj
(ur.30.11.1989 r. w Białej, zm. 25.05.1975 r. w Mikołajewie)
W czasie I wojny światowej walczył w szeregach armii pruskiej. Brał m.in. udział w bitwie pod Verdun. Po powrocie w rodzinne strony wstąpił do oddziałów powstańczych. Uczestniczył w starciach w Rosku i Wrzeszczynie.
Leon Wachowiak
(ur. 28.03.1900 r. w Białej)
Od 06.01 do 15.03.1919 brał czynny udział z bronią w ręku w Powstaniu Wlkp. na odcinku Rosko i Wrzeszczyna pod dowództwem por. Kostrzewskiego. W dniach 6 i 9 lutego 1919 brał udział w walkach o Rosko i Wrzeszczynę, gdzie w patrolu pod dowództwem sierżanta Jechalika zaatakowali atakujących Niemców z boku i tym samym zmusili oddziały niemieckie do wycofania się z powrotem do Wielenia. Oddział niemiecki pozostawił na placu boju siedem karabinów maszynowych i cztery wozy taboru z bronią i kuchnią polową. Ponadto zdobyto kilku jeńców niemieckich. Dowód: oświadczenie Fąferek Antoni i Mula Hieronim, którzy brali udział razem z nim w walkach powstańczych.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 12.04-0.1026 z dnia 1958-12-04.
Michał Wachowiak
(ur. 15.02.1899 r. w Białej)
Wachowiak Michał syn Walentego ur. 15.02.1899 w Białem pow. Czarnków wstąpił jako ochotnik w szeregi powstańcze dnia 3 lutego 1919, do 3 komp. baonu czarnkowskiego i walczył z bronią w ręku dnia 4 lutego 1919 pod Wrzeszczyną, a dnia 6 lutego 1919 pod Roskiem, pod dowództwem por. Kostrzewskiego. Dnia 1 maja 1919 przeniesiony został do 67 pp. Dnia 08.12.1919 przeniesiony do 60 p.p. Zwolniony do rezerwy dnia 03.12.1923 rozkazem Dow. Komend. Wojsk. Rej. Szpitala w Kaliszu jako 40% inwalida wojenny.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 12.28-0.976 z dnia 1957-12-28.
Leon Wika
(ur. 11.01.1891 r. w Białej)
Kol. Wika Leon wstąpił dnia 6.1.1919 r. do oddziału powstańczego w Rosku i został przydzielony do 3 Kompanii Czarnkowskiej pod dowództwem por. Kostrzewskiego Henryka. Jako ochotnik brał czynny udział z bronią w ręku dnia 8.2.1919 r. w walce pod Wrzeszczyną i dnia 10.2.1919 r. pod Roskiem, przyczyniając się do zdobycia kilku CKM, kilku miotaczy min, większej ilości brani ręcznej i 3 wozów sprzętu wojennego.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 06.14-0.213 z dnia 1965-06-14.
Wyrwa Jan
(ur. 11.12.1900 r. w Białej, zm. 02.12.1978 r. w Czarnkowie)
Brał czynny udział z bronią w ręku w Powstaniu Wielkopolskim od dnia 6 stycznia do dnia 15 marca 1919 roku. Walczył na odcinku Rosko i Wrzeszczyna pod dowództwem por. Kostrzewskiego. W dniach 6 i 9 lutego 1919 roku brał udział w walkach o Rosko i Wrzeszczynę. W patrolu pod dowództwem sierżanta Jechalika wziął udział w ataku z bocznej flanki na nacierające oddziały niemieckie, które zmuszone zostały do wycofania się do Wielenia. Oddział niemiecki pozostawił na placu boju siedem karabinów maszynowych i cztery wozy taboru naładowane bronią oraz kuchnie polową. Ponadto wzięto do niewoli kilku żołnierzy niemieckich.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwałą Rady Państwa PRL nr: 12.04-0.1026 z dnia 1958-12-04.
Michał Wyrwa
(ur. 17.09.1898 r.)
W 1917 r. po powołaniu do armii pruskiej walczył na froncie zachodnim. W listopadzie 1918 r. po demobilizacji włączył się do przygotowań powstańczych. W lutym 1919 r. brał udział w walkach z Niemcami pod Roskiem i Wrzeszczyną.
W powyższym wykazie ujęto osoby urodzone we wskazanych miejscowościach lub w nich osiedlone. Kursywą zaznaczono fragmenty oficjalnych dokumentów przedstawianych przez osoby nominowane do odznaczenia Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Określenia baon i dyon to stosowane wówczas skróty nazw batalion i dywizjon.
Opracował: dr Arkadiusz Słabig
Źródło informacji:
Lista odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym http://powstancy-wielkopolscy.pl [dostęp; 01.05.2017 r.].
Słownik biograficzny Powstańców Wielkopolskich „Ziemi Nadnoteckiej”, oprac. Z. Barnaś, Czarnków 2011.
