Sprawy polskie na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r. Dokumenty i materiały, t. I, red. R. Bierzanek i J. Kukułka, Warszawa 1965 [fragmenty]
Dok. nr 24
12 marca 1919 roku, Wersal, Sprawozdanie nr 1 Komisji Spraw Polskich [fragmenty], s. 110–111.
d) Okolice Warty – Noteci (Warthe-Netze)
PomiÄ™dzy MiÄ™dzychodem (Birnbaum) a Czarnkowem (Czarnikau) granica biegnie dziaÅ‚em wód pomiÄ™dzy WartÄ… a NoteciÄ…, pozostawiajÄ…c w sÄ…siedztwie Wielunia (Filehne) ludność polskÄ… na terytorium niemieckim. Z drugiej zaÅ› strony pewne rejony leżące bezpoÅ›rednio na póÅ‚noc od Warty w pobliżu MiÄ™dzychodu, z takÄ… samÄ… liczbÄ… ludnoÅ›ci niemieckiej, pozostanÄ… na terytorium polskim. W ten sposób granica przetnie okrÄ™g sÅ‚abo zaludniony, a wyrównanie to bÄ™dzie miaÅ‚o ten plus, że zmniejszy odlegÅ‚ość, na której Warta ma sÅ‚użyć za drogÄ™ wodnÄ…, podlegÅ‚Ä… komplikacjom, wynikajÄ…cym z podziaÅ‚u kontroli.
e) Okolice Piły (Schneidemuehl)
Rejon PiÅ‚y jest przeważnie zamieszkaÅ‚y przez Niemców, ale zostaÅ‚ wÅ‚Ä…czony w proponowane granice polskie, ponieważ od czasu pierwszego rozbioru Polski, a specjalnie od czasu Bismarcka, w rejonie tym stosowaÅ‚ rzÄ…d pruski niesprawiedliwÄ… dyskryminacjÄ™ wobec poddanych polskich. WÅ‚aÅ›nie na odcinku od PiÅ‚y w kierunku Bydgoszczy (Bromberg) i Torunia (Thorn) plan rzÄ…du niemieckiego sztucznej kolonizacji przyniósÅ‚ najwiÄ™ksze rezultaty, prawie, że odcinajÄ…c polski korytarz do BaÅ‚tyku od rdzenia polskich ziem na poÅ‚udnie. Plan i jego rezultaty sÄ… tak oczywiste, że Komisja uznaÅ‚a za akt zwykÅ‚ej sprawiedliwoÅ›ci, aby pominąć granice etniczne, wÅ‚Ä…czajÄ…c ten okrÄ™g do Polski. Ponadto PiÅ‚a w rÄ™kach niemieckich stanowiÅ‚aby potężne centrum ataków na póÅ‚nocnÄ… krawÄ™dź wielkiego wystÄ™pu poznaÅ„skiego. I w koÅ„cu można stwierdzić, że Polacy stanowiÄ… liczny element w okrÄ™gach wiejskich PiÅ‚y, a na ludność miejskÄ… skÅ‚adajÄ… siÄ™ gÅ‚ównie pracownicy kolei i ich rodziny, wyÅ‚Ä…cznie Niemcy, co jest rezultatem niesprawiedliwej dyskryminacji stosowanej wobec Polaków.
Dok. nr 41
7 maja 1919 roku, Wersal – ArtykuÅ‚y projektu Traktatu Pokojowego z Niemcami, dotyczÄ…ce spraw polskich [fragmenty], s. 167–168
Cz. II. Granice Niemiec
Art. 27
7. Z PolskÄ…
[…] granica dzielÄ…ca powiaty Schwerin (skwierzyÅ„ski) i Birnbaum (miÄ™dzychodzki), nastÄ™pnie ku wschodowi póÅ‚nocna granica PoznaÅ„skiego, nastÄ™pnie ku póÅ‚nocnemu zachodowi granica powiatów Filehne (WieleÅ„) i Czarnikau (Czarnków), nastÄ™pnie Å‚ożysko Noteci w górÄ™ rzeki, nastÄ™pnie ku póÅ‚nocy, wschodnia granica powiatu Czarnikau (Czarnków), aż do punktu w którym spotyka siÄ™ z póÅ‚nocnÄ… granicÄ… PoznaÅ„skiego;
stamtÄ…d w kierunku póÅ‚nocno-wschodnim, aż do najdalej wysuniÄ™tego punktu wystÄ™pu granicy PoznaÅ„skiego, poÅ‚ożonego mniej wiÄ™cej o 5 km na póÅ‚nocny zachód od Schneidemuehl (PiÅ‚y) […].
Dok. nr 50
28 czerwca 1919 roku, Wersal, Traktat Pokoju z Niemcami (Artykuły dotyczące Polski) [Fragmenty], s. 223
Cz. II. Granice Niemiec
Art. 27
7. Z PolskÄ…
[…] linia, która oznaczona na miejscu na wschód od Pszczewa; stamtÄ…d ku póÅ‚nocy, granicÄ… dzielÄ…cÄ… powiaty (Kreise) skwierzyÅ„ski i miÄ™dzychodzki, nastÄ™pnie ku wschodowi póÅ‚nocna granica PoznaÅ„skiego aż do punktu, gdzie linia ta przecina rzekÄ™ Noteć; stamtÄ…d w górÄ™ rzeki aż do miejsca, gdzie do niej wpada rzeka GÅ‚da; bieg rzeki Noteci; stamtÄ…d w górÄ™ rzeki, aż do punktu, który bÄ™dzie obrany mniej wiÄ™cej o 6 km na wschód od PiÅ‚y […].
