WieÅ› MiaÅ‚y powstaÅ‚a okoÅ‚o XVI w. Do drugiej wojny Å›wiatowej nosiÅ‚a nazwÄ™ MiaÅ‚a lub Miala. Książę Sapieha zaÅ‚ożyÅ‚ tu myÅ›liwsko – rybackÄ… osadÄ™ ludnoÅ›ci mazurskiej. Na ziemiach tych istniaÅ‚a dawniej sÅ‚owiaÅ„ska osada rybacka, o czym Å›wiadczÄ… wykopaliska nad jeziorem Wielkim, gdzie w roku 1911 - 12 wykopano urny, siekierki i inne przedmioty mówiÄ…ce o historii osady. We wsi istnieje do dzisiaj dom pochodzÄ…cy z czasów wojny ze Szwedami w roku 1655, zbudowany z drewnianych beli, bez użycia gwoździ. WieÅ› oddalona jest od Wielenia 10 km. Leży w dolinie rzeki MiaÅ‚y – powstaÅ‚ej w epoce polodowcowej.
Do ważniejszych dat w dziejach naszej miejscowości należą:
- 1850 rok – wybudowanie szkoÅ‚y podstawowej (przedtem dzieci uczÄ™szczaÅ‚y do szkoÅ‚y w Marylinie), którÄ… rozbudowano w 1914 roku,
- 1864 rok - przeprowadzono linię kolejową, fakt ten miał doniosłe znaczenie dla rozwoju osady,
- 1872 rok - Niemiec Haase założył fabrykę wełny drzewnej i tartak,
- 1920 rok - w Miałach powstała poczta,
- 1918 - 1919 - ludność MiaÅ‚ów bierze udziaÅ‚ w Powstaniu Wielkopolskim,
W latach 1960 - 70 nastÄ™pujÄ… liczne zmiany w życiu wsi. Prężnie rozwija siÄ™ tartak, wybudowano bloki mieszkalne, rozwija siÄ™ budownictwo domków jednorodzinnych.
PoÅ‚ożenie tej wsi decyduje o jej nieprzeciÄ™tnych walorach rekreacyjnych, które doceniajÄ… nie tylko mieszkaÅ„cy pobliskiego Poznania, ale także centralnej Polski i ÅšlÄ…ska. WokóÅ‚ rozciÄ…gajÄ… siÄ™ bowiem niezwykle grzybne lasy Puszczy Noteckiej, w pobliżu znajdujÄ… siÄ™ czyste jeziora, a urok wsi podkreÅ›la rzeka MiaÅ‚ka. PoÅ‚ożenie MiaÅ‚ów, tak atrakcyjne dla turystów i letników, od zawsze okreÅ›laÅ‚o sposób życia jej staÅ‚ych mieszkaÅ„ców, których wiÄ™kszość utrzymywaÅ‚a siÄ™ z pracy w lesie i tartaku, a dorabia zbieraniem runa leÅ›nego. Już pod koniec XIX w funkcjonujÄ…cy tartak zatrudniaÅ‚ wielu mieszkaÅ„ców wsi i okolicy. W poÅ‚owie lat 90-tych tartak zostaÅ‚ sprywatyzowany, obecnie należy do przedsiÄ™biorstwa „Bartek”. Od wielu lat ludność pracuje także poza gminÄ… gÅ‚ównie we wronieckiej Amice, a także w wielu przedsiÄ™biorstwach poznaÅ„skich. DziÅ› w MiaÅ‚ach mieszka bliski 900 osób, co sytuuje naszÄ… wieÅ› na drugim miejscu w gminie. SoÅ‚tysem wsi od 1989r jest ZdzisÅ‚aw Misiaczyk. Funkcjonuje tutaj szkoÅ‚a podstawowa, przedszkole, biblioteka wiejska, oÅ›rodek zdrowia, straż pożarna, koÅ›cióÅ‚, KoÅ‚o GospodyÅ„ Wiejskich. W roku 2006 powstaÅ‚o Stowarzyszenie Rozwoju Lokalnego, chór Echo Puszczy, którego zaÅ‚ożycielem jest pan Marian Przbylski, Klub Seniora oraz Izba Historii o MiaÅ‚ach, której zaÅ‚ożycielem i opiekunem jest pan Marek Doczekalski. W roku 2003 MiaÅ‚y zostaÅ‚y zwodociÄ…gowane, a 2006r wykonano nowoczesne oÅ›wietlenie i poÅ‚ożono chodnik na ul. Fabrycznej. TradycjÄ… tej wsi jest już od 30 lat Bieg Sylwestrowy, w którym uczestniczy wielu biegaczy z różnych stron Polski, jest to najstarszy bieg tego typu w kraju, cieszy siÄ™ on dużą popularnoÅ›ciÄ… i uznaniem. MÅ‚odzi mieszkaÅ„cy wsi zrzeszyli siÄ™ w klubie sportowym „Acer”, który funkcjonuje od 1995r. Ta aktywna wieÅ› w roku 1992, a dokÅ‚adnie 10 sierpnia przeżyÅ‚a chwile grozy. W okresie wielkiej suszy miaÅ‚y miejsce tutaj dwa pożary lasów, które w olbrzymim stopniu zniszczyÅ‚y PuszczÄ™ NoteckÄ…, spÅ‚onęło wówczas ponad 6 tys. ha w ciÄ…gu kilku godzin. Wiatr rozrzucaÅ‚ palÄ…ce siÄ™ wierzchoÅ‚ki drzew na odlegÅ‚ość 200m. PowstaÅ‚a wtedy burza ogniowa niemożliwa do opanowania ani z lÄ…du , ani z powietrza, gdyż zadymienie uniemożliwiaÅ‚o użycie samolotów. W akcji gaÅ›niczej i ratunkowej brali udziaÅ‚ strażacy, żoÅ‚nierze, leÅ›nicy, ludność miejscowa... Ludzie modlili siÄ™ i pÅ‚akali liczÄ…c na cud, wieÅ› ocalaÅ‚a, spÅ‚onęło tylko kilka budynków gospodarczych, ogieÅ„ zatrzymaÅ‚ siÄ™ po póÅ‚nocy, wtedy przyszÅ‚a potężna ulewa i staÅ‚ siÄ™ cud, ugasiÅ‚a pożar. MieszkaÅ„cy wsi to zdarzenie pamiÄ™tajÄ… do dnia dzisiejszego. DziÅ› puszcza wyleczyÅ‚a rany , dziÄ™ki pracy leÅ›ników można podziwiać mÅ‚ode, dorodne lasy. Pomimo wielkiego pożaru MiaÅ‚y sÄ… nadal atrakcyjnÄ… miejscowoÅ›ciÄ…, zapraszajÄ… dziÅ› tych, co chcÄ… odpocząć i nacieszyć siÄ™ piÄ™knem przyrody, ciszÄ… lasu i chcÄ… odpocząć w spokoju na Å‚onie przyrody. Nie dziwi nikogo fakt, że z roku na rok roÅ›nie zainteresowanie mieszkaÅ„ców wielkich miast kupnem, choć skrawka ziemi w tej wÅ‚aÅ›nie miejscowoÅ›ci. PoÅ‚ożenie MiaÅ‚ów jest atrakcyjne dla turystów i letników.